Көкшетауда тұратын өзін «Северный казах» деп лақап атпен атайтын Аслан Төлегенов деген блогер екі айға қамауға алынды. Оның үстінен 174 бап бойынша ұлтаралық араздықты қоздырды деген айыппен қылмыстық іс ашылып, тергеу амалдары жүріп жатыр. Соңғы жылдарда Қылмыстық кодекстің осы бабымен айыпталушылар қатарының көбейіп кеткені байқалады. Оның астарына үңілсең, іргелес Ресейдің пропагандасы мен арнайы қызметінің ықпалын анық аңғарасың.
Әуелі орыс патшасының, содан кейін кеңестік биліктің тепкісін көрген қазақ халқының өз тәуелсіздігін алып, егеменді ел болғанына отыз жылдан астам уақыт өтіпті. «Батпандап кірген ауру мысқалдап шығады» демекші, бодандықтың салдарынан отыз жылда түгел арылдық деп айта алмаймыз. Бодандық әкелген ең үлкен қасырет қазақты өзінің ұлттық тілі мен дәстүрінен, тарихынан, мәдениетінен ажырату болғаны белгілі. Кеңес заманында ана тілін білмейтін, соған орай ұлттық дәстүрі мен мәдениетінен ажырап қалған жандар көбейді. Ондайлар қазір де аз емес. Сол кеңес заманында ұлтсызданғандар өздерінің ұрпағын да сондай ұлтсыздыққа тәрбиелеп, өз ұлтынан жерігендер санатына қосуда. Әйтпесе, тәуелсіздігімізді алғанан кейін дүниеге келген жастар бодандықтың иісін де сезбей өсуі тиіс еді. Ал қазір тәуелсіздік жылдарында туған жастардың арасында өз ұлтынан жерінетіндер кездеседі. Жоғарыда айтып кеткен екі айға қамауға алынған Аслан Төлегенов та сондай ана тілінен, өз ұлтынан, мәдениетінен безінгендердің бірі.
Әлеуметтік желілерден мен оның біраз видеохабарларын көріп, тыңдадым. Әрбір видеосынан оның қазақ тіліне, қазақ ұлтына, мәдениеті мен тарихына деген жеккөрушілігін анық аңғаруға болады. «Өзім қазақ болсам да, жаным орыс, ана тілім орыс тілі» деген сөздерінен оның санасы әбден орыстанып, өз ұлтынан мүлдем жырақтап кеткенін түсінуге болады. Мен өзімді қатты ұлтшылмын деп айта алмаймын, барлық ұлттарға бірдей қараймын және қазақ ұлтын өзгелерден жоғары қою да әдетімде жоқ, десе де, Аслан Төлегеновтың әрбір видеосын көргенде оның өз ұлтына деген жеккөрініші мені қатты қайран қалдырды. Өз ұлтын сонша жеккөруге бола ма? Бұны мен ақылыма сыйғыза алмадым.
Мәселен, Аслан Төлегенов бар өмірлерін қазақтың ұлт азаттығына арнаған тарихи тұлғаларымыз – Алаш өкілдерін түгел «сатқындар» деп айтайды. Оның пайымынша, алаштықтар өз ұлтын сатқан опасыздар екен. Еш тарихи құжатқа, айғаққа негізделмеген жалаң сөзге құрылған осындай айыптаудың өзі Төлегеновтың үстінен қылмыстық іс қозғауға жетіп артылар еді. Оның «тисе терекке, тимесе бұтаққа» деп қазақ тарихын ойына келгенше бұрмалауы, қазақ ұлтын мәтениеттен, өркениеттен аулақ жабайыларға теңеп, қорлауы әрбір видеосында анық байқалып тұрады. Оның түсінігінше, қазақтарды адам қатарына қосқан ұлы орыс халқы, тәуелсіз мемлекет еткен ұлы ресей екен. Жасасын ұлы орыс халқы, жасасын ұлы ресей дегенді ол жиі айтып, ұрандатады. Қазақстанда тұрып, қазақтарды қорлау, керісінше іргелес бөтен елді көтермелеу, соларға табыну құлаққа біртүрлі ерсілеу естіледі. Өкініштісі сол, Төлегенов сияқтылар біреу емес, олар бір қауым.
Аслан Төлегенов бірер жыл бұрын Ресейдің орыс қауымдастығының шақыруымен Мәскеуге барып қайтқан еді. Сонда кеудесіне георгиев лентасын тағып алып орыс қауымдастығының көшбасшыларымен құшақтасып түскен суреттерін әлеуметтік желілерге зор мақтанышпен салғанын көрдік. Оның ара-тұра әлеуметтік желілерге салынатын видеоларында қазақ ұлтына тіл тигізу, Қазақстанда орыстарды жеккөрушіліктің белең алып, русофобия деген дерттің асқынғандығын, қазақ ұлтшылдығының бас көтергенін айтып дабыл қағып, өзін ұлы орыс халқын ұлтшылдардан қорғаушы ретінде көрсету ге тырысатыны анық байқалатын. Осы әрекеті арқылы ол екі халықтың, екі елдің арасына от салып, өзі өмір кешіп жатқан Қазақстанды ұлтшылдық дерті жайлаған қатерлі мемлекет етіп көрсететінін сезбейтін болса керек. Украйнадағы соғысқа сол елдегі русофобия дертінің асқынғандығы, бендерлер мен ұлтшылдардың орыстарға күн бермей қуғындап жатқаны жайында жалған ақпарат таратумен айналысқан блогерлердің көп ықпалы болғанын өмір тәжірибесі көрсетті. Сондықтан да, Аслан Төлегенов пен сол сияқты елімізді әсіре ұлтшылдық жайлаған қатерлі мемлекет түрінде көрсеткісі келетін жалған блогерлердің әрекеттері қоғам үшін өте қауіпті. Құқық қорғаушыларымыз кеш те болса осы іске назар аударып, Төлегеновтың үстінен қылмыстық іс қозғағаны дұрыс болды.
Алғашында біреуді балағаттаған бұзақылығы үшін сол азаматтың арызы бойынша он күнге қамауға алынған Аслан Төлегеновтың үстінен құқық органдары қылмыстық іс ашып, сот шешімімен екі айға қамауға алынды. Сол-ақ екен Төлегеновты қорғаушылар жан-жақтан өре түрегеліп, оны сүттен ақ, судан таза бейкүнә етіп көрсетіп, сондай жазықсыз жанды қамауға алған құқық органдарына қара күйені аяусыз жағуға кірісті. Аслан Төлегеновтың анасымын деген бір егде әйел орыс тілінде Қазақстанның емес, Ресейдің орыс қауымдастығынан және Ресейдің Қазақстандағы елшілігінен араша сұрады. Ол әйелдің мына әрекетіне қарап Қазақстан деп аталатын мемлекетті мүлдем мойындамай ма деген ойға қаласың. Әйтпесе, Қазақстан азаматы сол елдің құзырлы органдарына шағымдануы тиіс емес пе. «Алма ағаштан алыс құламайды» дегендей, осындай әйелден тәлім алған Аслан Төлегеновтың өз ұлтын неге сонша жеккөруінің себебін түсінгендей боласың.
Анастасия Ахметова деген блогер әйел Асланды қорғаңыз деп Мемлекет басшысынан араша сұрады. Олардың айтуынша, Аслан Төлегенов орыс-қазақ халқының достығын нығайту жолында аянбай күресіп жүрген күрескер екен. Төлегеновтың қазақ халқына тіл тигізетіні, тілімізді, тарихымызды, мәдениетімізді жоққа шығаратыны олар үшін ешқандай заң бұзушылыққа жатпайтын сыңайлы. Сондай бейкүнә адамды қамауға алып, қылмыстық іске тартқан құқық қызметкерлі олардың пайымынша адам құқығын аяққа таптаушы органның өкілдері болса керек. Азамат, Дамир деген орыстілді қазақ блогерлер жан-жақтан шулап, Төлегеновты ақтап алуға білек сыбана кірісіп жатыр. Оларға Қазақстанның, одан әрі Ресейдің орыс қауымдастығының өкілдері қосылып, айқай-ұран көбейіп кеткендей.
Осыдан біраз жыл бұрын Қазақстанды Ресейдің боданы етуге ашықтан ашық күш салып, соны жасырмай жария етіп жүрген Ермек Тайчибеков деген азаматты ұлтшыл белсенділер арызданып жүріп әзер дегенде үстінен қылмыстықі с ашқызып, соттатқан еді. Бірнеше жыл түрмеде отырып шыққан Таичибеков шыға сала баяғы әніне қайта басты. Тіпті, қазақты ресейдің боданы етуге деген құлшынысы бұрынғыдан да арта түскендей болды. Содан ұлт белсенділері қыр соңынан қалмай, құқық органдарына қайта-қайта арыз жазып, нақты айғақтарды ұсынып жүріп екінші мәрте соттатты. Қазір Тайчибеков түрмеде отыр. Оның басынан кешкен жай Ресейдің мүддесіне қызмет ететіндерді түрме райынан қайтармайтынын анық дәлелдегендей. Соған орай, елімізде жоқ русофобия дегенді басты ұран етіп алып, қазақтар орыстарды қуғындап, күн бермей жатыр деп барша әлемге жар салып жүрген, сол әрекетімен ұлтаралық араздықты қоздырушы Аслан Төлегеновты соттап, түрмеге отырғызғаннан гөрі, оны Қазақстан азаматтығынын айырып, қара тізімге алып, енді ешқашан елімізге қайта келе алмастай етіп ел аумағынан шығарған әлдеқайда дұрыс болар еді. Өз қағынан жеріген бұндайлардан елімізге де, ұлтымызға да еш пайда болмайтыны анық.
Қалкөз Жүсіп.
