Атбасар тұрғындары тағы да коммуналдық даудың ортасында қалды. Бұл жолы мәселе — қоқыс шығару қызметіне төлем талап еткен түбіртектерде. Көптеген азаматтар ешқандай келісімшартқа қол қоймаған, ал кейбірі қоқысын өз күшімен шығарып жүргенін айтады. Соған қарамастан, белгісіз компания есепшот жіберіп отыр, деп хабарлайды Esilnews.kz тілшісі.
Мәселенің мәні
Соңғы аптада Атбасардың жеке сектор тұрғындарына қоқыс шығарумен айналысатын мекемеден түбіртектер келе бастаған.
Алайда адамдардың көбі бұл ұйыммен ешқандай келісімшарт жасамаған, әрі оның қызметін пайдаланбаған.
«Мен тұрмыстық қалдықтарды өзім көлікпен полигонға апарып жүрмін. Ал енді маған белгісіз ТОО төлем қағазын жібереді. Телефон шалсам, «біз бүкіл қаланы қамтимыз, бәрібір төлеуіңіз керек» дейді», — дейді қала тұрғыны.
Тұрғындар түсініктеме сұрап барғанда, нақты жауап ала алмапты. Тек: «Біз уәкілетті оператормыз» деген қысқа жауаппен шектелген.
Заң не дейді?
Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінің 385-бабы бойынша, азаматтық-құқықтық қатынастар тек келісімшарт негізінде туындайды. Яғни егер адам келісімшарт жасамаса және қызметті алмаса — төлем жасау міндеті болмайды.
Ал «Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы» заңның 8-бабының 2-тармағында былай делінген:
«Тұтынушы өз еркінсіз көрсетілген қызметті төлеуден босатылады».
Демек, егер қоқыс шығару қызметі келісімшартсыз көрсетілсе — төлемді талап ету заңға қайшы.
Монополист пен келісімшарт міндеті
Қоқыс шығарумен айналысатын компания монополист немесе бір ғана оператор болса да, ол әрбір тұтынушымен келісімшарт жасасуға міндетті. Бұл талап коммуналдық қызметтер көрсету ережелерінде нақты жазылған.
Келісімшартсыз ешбір мекеме есепшот жібере алмайды. Тек «жария шарт» (мысалы, жарық не су беру ұйымдары сияқты) түрінде болса ғана жалпы шартпен қызмет көрсетуге болады. Бірақ бұл жағдайда да компания тұтынушыны алдын ала хабардар етіп, стандартты шарт ұсынуға тиіс.
Атбасар тұрғындарының айтуынша, мұндай хабарлама болмаған.
Әкімдіктің уәдесі қайда қалды?
Бұған дейін облыс және қала әкімдігі қоқыс шығару қызметіне тендер жарияланатынын уәде еткен болатын. Бұл шешім саладағы бейберекетті жоюға тиіс еді.
Алайда, тұрғындардың айтуынша, тендер өткізілмеген, ал қызмет көрсету кімнің қолында екені беймәлім. Соған қарамастан, адамдарға төлем қағаздары келіп жатыр.
Бұл жағдай — ашықтықтың жоқтығын және коммуналдық саланың құқықтық тұрғыдан реттелмегенін көрсетеді.
Тұрғындар не істей алады?
Заңгерлер келесі қадамдарды ұсынады:
1. Компаниядан жазбаша түрде келісімшарттың көшірмесін және төлем талап ету негізін сұрау;
2. Бас тартқан жағдайда прокуратураға және тұтынушылардың құқықтарын қорғау департаментіне шағымдану;
3. Сотқа жүгіну, егер қызмет көрсетілмегені мен келісімшарттың жоқтығы дәлелденсе.
Сонымен қатар, тұрғындар әкімдіктен ашық конкурс өткізуді және заңды мердігерді жария түрде бекітуді талап ете алады.
Қысқа түйін
Атбасардағы қоқыс мәселесі — жай ғана тұрмыстық дау емес, бұл заң мен азаматтық құқықтың сақталуы туралы мәселе. Бүгін қоқысқа байланысты заңсыз төлем болса, ертең бұл жағдай жарыққа, суға немесе жылуға қатысты қайталануы мүмкін.
Қазір тұрғындар прокуратураға жүгінген. Олар бұл жолы мәселе ашық және әділ шешіледі деп үміттенеді.
«Қызмет болса, төлейміз. Бірақ көрсетілмеген нәрсе үшін — жоқ. Әділет керек», — дейді атбасарлықтар.
Еске сала кетейік, бұдан бұрын Ақмола облысының әкімі Марат Ахметжановтың Атбасарда аудан тұрғындарымен өткен кездесуінде су тасқынынан зардап шеккендерге арналған тұрғын үйлердің сапасына қатысты өткір мәселе қайта көтерілгенін жазған едік.
