Алясканың Анкоридж қаласы бұл жолы жай ғана мұзды өлке емес, әлемдік саясаттың қызу ортасына айналды. Қызыл кілем төсеп қарсы алған қонағы – Ресей президенті Владимир Путин, ал құшағын айқара ашқан иесі – Ақ үй басшысы Дональд Трамп. Бір сәтке екі елдің араздығы ұмытылғандай көрінді. Бейнебір дипломатия салтанаты сияқты көрінген бұл сәттің ар жағында үлкен саясаттың қатаң шындығы тұрды.
Үміт пен күмәннің тоғысында
Трамп саммитті «бейбітшілікке бастайтын алғашқы қадам» деп бағалады. Алайда келіссөз соңында нақты құжатқа қол қойылмады. Reuters агенттігі «Путинді АҚШ жерінде қабылдаудың өзі – оның алғашқы жеңісі» деп жазды. Associated Press те бұл пікірді қуаттап: «Бұл – символдық қадам ғана, ал соғысты тоқтататын келісім жасалған жоқ» деп атап өтті.
Ал The Guardian саммитті «Путин үшін PR жеңісі» деп бағалады. «Қызыл кілем, президенттік лимузинде қатар отыру – Ресей басшысының халықаралық аренадағы беделін арттырды. Бірақ нақты нәтиже жоқ», – деп жазды британ басылымы.
Сарапшылар не дейді?
Atlantic Council сарапшысы Даниел Фрид: «Бұл кездесуді қысқаша түйіндесек: келісім жоқ, бейбітшілік жоқ, прогресс жоқ» деп бағалады. Оның әріптесі Джон Хербст Путин ешқандай жаңа ұсыныс әкелмегенін айтып, бұл әрекетті Мәскеудің көптен бері қолданатын уақыт созу тәсіліне балады.
TIME журналы да осыған үндес пікір білдіріп, «Путин саяси сахнада визуалды жеңіске жетті. Ал Трамп жақтастары алдында батыл саясаткер болып көрінгенімен, халықаралық деңгейде әлсіздігін аңғартты» деп жазды.
Аляска көшесіндегі айқай
Саммит өткен күні Анкоридж көшелерінде қарапайым халық екіге жарылды. Бір топ «Қызыл кілем – қанды қолдарға төселген кілем» деп қарсылық танытса, екіншілері «Соғысты тоқтатудың жалғыз жолы – келіссөз» деп қолдау білдірді. Бұл жағдай АҚШ қоғамындағы саяси көзқарастардың қаншалықты бөлінгенін тағы да көрсетіп берді.
Әлемнің көзқарасы
Норвегия Сыртқы істер министрлігі бұл кездесуді «құр сөз» деп бағалап, Ресейге қысымды күшейту қажет деді. Чехия да осы ұстанымды қолдады. Ал Венгрия, керісінше, диалогтың қажеттігін алға тартты. Financial Times саммитті «Еуропа қауіпсіздігіне қатерлі бетбұрыс» деп бағалап, «Путин өз шарттарынан айныған жоқ» деп жазды.
Түйін
Аляска саммиті – бір жағынан тарихқа енетін саяси оқиға, екінші жағынан шешімсіз қалған жиын. Путин имидждік ұпай жинады, Трамп ішкі саясаттағы беделін күшейтті. Бірақ Украинадағы соғыс жалғасып жатыр.
Қызыл кілем астында бейбітшілікке бастайтын жол жатыр ма, әлде бұл саясаткерлердің кезекті ойыны ғана ма – бұл сұрақтың жауабын уақыт көрсетпек.
