Бір кезде біз Голливудтың жылтырақ өміріне қызығып, Анжелина Джоли мен Брэд Питтің ажырасуын газет бетінен оқып, «бұлар неге жараспады?» деп таңғалушы едік. Енді сол сұрақты өз сахнамызға қарата қойып отырмыз. Тұрсынбек Қабатов пен Мөлдір Мұқанова, Дариға Бадықова мен Дархан Мұсаев, ресейлік шоубиз әлеміндегі Джиган мен Оксана Самойлова, Алсу мен Ян Абрамов — бәрінің хикаясы ұқсас. Бұл құбылыстың әлеуметтік және мәдени астарына Esilnews.kz тілшісі үңіліп көрді.
Алғашында махаббат, артынан дау, сосын көз жасы мен ажырасу. Сценарий дайын, рөлдер нақты, көрермен көп.
Жеке өмір ме, жарнамалық өнім бе?
Қазіргі заманның жұлдызы сахнада емес, инстаграмда өмір сүреді. Камера алдында күледі, желіде ренжиді, ал өмірінің ең ауыр сәтін — тікелей эфирде бөліседі.
Көрермен экранның ар жағынан бұл трагедияға сенгісі келеді. Бірақ мәселе — шынайылықта емес, әсерде. Махаббат драмасы енді рейтингі бар контентке айналды.
Сахнадан тыс әрбір жұлдыз өз өмірін нарықтық есеппен құрады: махаббат – образ, балалар – бренд, ажырасу – хайп, қайта қосылу – жаңа маусымның премьерасы.
«Бұрын отбасы қасиет еді, қазір контент»
Әлеуметтанушылар бұл құбылысты «жеке кеңістіктің коммерциялануы» деп атайды.
«Бұрын адамның жеке өмірі — қорғалатын аймақ болатын. Ал қазір әлеуметтік желіде өмір сүрмесең, сен барсың ба, жоқсың ба — белгісіз. Сол себепті танымал адамдар өз өмірін сатуға мәжбүр. Бұл — көрінудің, сұраныста болудың жалғыз жолы».
Психологтар да дабыл қағуда: жастар үшін махаббат енді эмоциялық байланыс емес, публика алдындағы перформансқа айналып барады.
«Егер сенің сезіміңді ешкім көрмесе, ол бар ма?» — бұл жаңа заманның философиялық сұрағы.
Экономикасы бар эмоция
Бүгінгі ажырасу — жай ғана жеке драма емес, маркетингтік есеп.
Шоубизнес сарапшыларының айтуынша, «шу» көбейген сайын — жарнамалық келісімшарттар да көбейеді.
«Шудан кейін концерт билеттері бірден сатылып кетеді, блогтағы оқырман саны артады, ал брендтер сол сәтте жарнама ұсынады», — дейді медиа-мамандар.
Басқаша айтқанда, ажырасу — қысқа мерзімді PR-инвестиция.
Қоғамдық әсер: жылтыр өмірдің көлеңкесі
Біз үшін бұл тек «қызық жаңалық» болып көрінуі мүмкін. Бірақ ақпараттық шудың артында қоғамның өз бағдары бұлыңғырлана бастады.
Жастар шынайылыққа емес, эффектке елігеді. Отбасы — жауапкершілік емес, сахна. Ал «махаббат» сөзі — жай ғана тренд хэштегі.
Бір буынның құндылықтары экран алдында өзгере бастады. Бақыт пен табыс арасындағы айырмашылық жойылды. Кімнің шынайы сезімде, кімнің ойы маркетингте екенін ажырату қиын.
Моральдық айна: қоғам қайда барады?
Жұлдыздардың өмірін бақылау — біздің жаңа дәуірдегі ұжымдық әдетіміз. Біз оларды кінәлаймыз, талқылаймыз, бірақ дәл сол кезде — олардың шоуына қатысып отырмыз. Себебі хайптың оты көрерменсіз жанбайды.
Жұлдыздар бізді алдап отыр ма, әлде біз өзіміз сол спектакльге билет алып кірдік пе?Міне, бүгінгі медиамәдениеттің ең ауыр сұрағы осы.
Түйін
Жұлдыздардың некесі — бүгінгі қоғамның айнасы. Онда махаббат бар, бірақ маркетинг көбірек. Онда сезім бар, бірақ сценарий жазылған. Жеке өмір мен шоу-бизнес арасындағы шекара өшіп барады.
Ал бұл — жай ғана отбасылық дағдарыс емес. Бұл — біздің моральдық бағдаршамыздың сынағы. Махаббаттың орнына PR, адалдықтың орнына рейтинг келген кезде, біз ең қауіпті нәрседен — рухани шынайылықтан айырыламыз.
Қысқаша айтқанда, бүгінгі «жұлдызды неке» — бұл тек екі адамның тарихы емес. Бұл — біздің қоғамның көрінісі. Сахнадан тыс бәріміздің ішкі драмамыз.
